Miejski portal informacyjny:
Otwock, Józefów, Celestynów, Karczew, Kołbiel

Przed wybuchem drugiej wojny światowej Żydzi stanowili prawie 60 procent mieszkańców Otwocka. Mieli swoich przedstawicieli we władzach miasta, w samorządzie, własne szkoły, szpitale, sanatoria i pensjonaty, sklepy, warsztaty, cztery bożnice... Wśród Polaków pochodzenia żydowskiego przedwojenny Otwock uchodził za wyjątkowy kurort, którego sława przyciągała pacjentów z całego kraju, wykraczając także poza jego granice. Wszystko to skończyło się nagle, 70 lat temu...

19 sierpnia 1942 r. żydowski Otwock przestał istnieć. Zniknęli jego żydowscy mieszkańcy. Zniknęli bankierzy i adwokaci, nauczyciele, lekarze i rabini, sklepikarze i rzemieślnicy, bogacze i biedacy, starcy, mężczyźni, kobiety i dzieci. Około 8 tysięcy wywiezionych do Treblinki, kolejne 3 tysiące "zlikwidowanych" w czasie akcji deportacyjnej i uciekinierów, wyłapywanych w ciągu kolejnych miesięcy - to tragiczny bilans przeprowadzonej przez hitlerowców zagłady otwockiego getta.

Po siedemdziesięciu latach od tamtych wydarzeń Otwock pokazał, że pamięta o przeprowadzonym na masową skale ludobójstwie. Tym razem obchody rocznicy rozpoczęły się już w piątkowy wieczór, 17 sierpnia. W zorganizowanym z inicjatywy Towarzystwa Przyjaciół Otwocka "Spacerze po nieistniejącym mieście", prowadzonym szlakiem wielokulturowego Otwocka, wzięło udział około 300 osób. "Frekwencja zupełnie nas zaskoczyła. Spodziewaliśmy się najwyżej kilkudziesięciu chętnych - to pokazuje, jak ogromnym zainteresowaniem cieszy się ta tematyka" - mówi pomysłodawca imprezy, przewodnik Sebastian Rakowski. Trasa wieczornej wyprawy wiodła przez miejsca związane z żydowskimi mieszkańcami miasta - przez dawne dzielnice handlowe i sanatoryjne znajdujące się w obrębie utworzonego jesienią 1940 roku getta.

Dzień później, 18 sierpnia, w Powiatowym Młodzieżowym Domu Kultury odbył się wernisaż wystawy fotosów przedwojennego dziennikarza i publicysty Menachema Kipnisa "Yidishland". Archiwalne fotografie wykonane w latach 1930-39 ukazują unicestwiony w czasie wojny świat małych miasteczek i dzielnic żydowskich polskich miast. Wśród eksponowanych zdjęć znalazł się wykonany na otwockim torowisku portret warszawskiego kantora Gerszona Sirota. Wernisażowi towarzyszył koncert pieśni jidysz w wykonaniu krakowskiego zespołu Sholem.

Kulminację obchodów stanowił Marsz Pamięci i Modlitwy. Odbywający się od 2002 roku z inicjatywy Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich przy wsparciu lokalnego samorządu i instytucji Marsz od lat skupia mieszkańców Otwocka nieobojętnych na wydarzenia, które w tak tragiczny sposób wpłynęły na historię miasta. Trasą od otwockiego Umschlagplatzu, gdzie w 1942 roku hitlerowscy oprawcy zgromadzili kilka tysięcy otwockich Żydów, do miejsca straceń przy ul. Reymonta tym razem przeszło kilkaset osób: obecni i potomkowie dawnych mieszkańców Otwocka. Wśród uczestników pochodu znaleźli się także ambasadorzy Izraela Zvi Rav-Ner i Niemiec Joachim Bleicker i przedstawiciele Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Warszawie. Władze Otwocka reprezentowali prezydenci Zbigniew Szczepaniak i Artur Grzegorz Brodowski oraz wiceprzewodniczący Rady Miasta Wojciech Dziewanowski. Pamięć zamordowanych uczcili także przybyli na obchody rocznicy dawni mieszkańcy miasta, którym udało się przeżyć zagładę: Marek Oren, który na polecenie swojego ojca wyszedł z otwockiego getta tuż przed likwidacją pod przybranym nazwiskiem Marian Raczkowski; ocalony przez otwockie elżbietanki Dan Ladsberg oraz córka jednego z otwockich rabinów Dora Kirszenbaum- Greenstein.

Po Marszu w siedzibie klubu "Smok" odbyło się spotkanie promocyjne książki Sebastiana Rakowskiego "Aby ślad nie pozostał. Żydzi otwoccy - zagłada i pamięć" oraz specjalnych zeszytów "Gazety Otwockiej": "Otwoccy Sprawiedliwi wśród Narodów Świata" i "Losy otwockich Żydów" pod redakcją przewodniczącego Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich i inicjatora obchodów rocznicowych Zbigniewa Nosowskiego.

Maciej Gągała/WPRiDG

Po szlakach "nieistniejącego miasta" oprowadzał kustosz Muzeum Ziemi Otwockiej i prezes Towarzystwa Przyjaciół Otwocka Sebastian Rakowski.

Wystawa fotografii "Yidishland" Menachema Kipnisa cieszyła się ogromnym zainteresowaniem zwiedzających.

Wernisażowi towarzyszył koncert pieśni jidysz w wykonaniu krakowskiego zespołu Sholem.

W tegorocznym Marszu Pamięci i Modlitwy wzięło udział kilkaset osób nieobojętnych na wydarzenia z 1942 roku, które w tak tragiczny sposób wpłynęły na historię miasta.

Wśród składających hołd ofiarom eksterminacji getta znaleźli się m.in. ambasador Izraela Zvi Rav-Ner oraz prezydenci Otwocka Zbigniew Szczepaniak i Artur Grzegorz Brodowski.

Na zakończenie Marszu odmówiono kadisz, żydowską modlitwę za zmarłych oraz ekumeniczną modlitwę Jana Pawła II.

"Nie możemy o nich nigdy zapomnieć i musimy sprawić, żeby to nie powtórzyło się już nigdy więcej" - powiedział miejscu masowych egzekucji z sierpnia 1942 roku Zvi Rav-Ner

Po Marszu w siedzibie klubu "Smok" odbyło się spotkanie z ocalonymi z zagłady mieszkańcami Otwocka. Rozmowę prowadził przewodniczący Społecznego Komitetu Pamięci Żydów Otwockich i Karczewskich Zbigniew Nosowski.